Загадки на казахском языке о небе, солнце, звездах, луне
| Төңірегі тең көрініп, Теген жатыр төңкеріліп, Жас та сиған, кәрі сиған, Астына оның бәрі сиған. /Аспан/ | Дүниеде бір қарбыз бар солмайтұғын , Жаз шіріп, қыста үсіп тоңбайтұғын. Жаһанның жерін,суын, жәндіктерін, Іші кең бәрін салса толмайтұғын. /Көк, аспан/ |
| Бір түкті кілем, Бірі түксіз кілем. /Аспан, жер/ | Түбі көк дария, Іші мұнара, Отыз шешегі. /Аспан, отыз күн/ |
| Екі тері, Екеуі де кең тері. /Аспан, жер/ | Тең,тең тең киіз, Екі ортасы кең киіз. /Аспан, жер/ |
| Бір қоян қайың тауды арқалаған, Ертерек қоян еді марқалаған. Жолында алтын гауһар толып жатыр, Еш адам ала алмайды балталаған. /Күн мен сағым/ | Бір үйде қос сұлу қыз ағайынды, Екеуі қызықтырған талайыңды. Жүдемес төрт маусымда мұңаймаса, Тұрады нұрға малып маңдайыңды. /Ай, күн/ |
| Су ішінде екі жайын, Бірі кетсе, бірі дайын. /Ай, күн/ | Айтайын мен жұмбақ сексен сегіз, Шешуі қиын емес ескерсеңіз. Болады бірі өткір, бірі өтпес, Ақылы мұны тапқан ұшан-теңіз. /Ай, күн/ |
| Ай далада ақ шатыр, Ақ шатырдың ішінде Қызыл көзді шал жатыр. /Аспан, күн/ | Жалғанда бір нәрсе бар аяқ қапты, Ұшады кешке дейін дамыл таппай. /Күн/ |
| Табан, табан, табан ақ, Табаны жалпақ қоян ақ. Күлген көзі күмістен, Келе жатыр қоян ақ. /Күн/ | Ар жағында орманның, Ар жағында таулардың, Алтын кеспек домалар. /Күн/ |
| Дүниеде бір алыпты көрдім күшті, Бар салмақ дүниедегі соған түсті, Құнарлы қуатынан тояттанып, Әр түрлі жер бетінде жеміс пісті. /Күн/ | Қызыл күлше тау асады, Ыстық нұрын шашады. /Күн/ |
| Аспанда бір айна бар, Әлемді көріп айналар. /Күн/ | Ұзын-ұзын сырғанақ, Ұшығына кім жетер? Асыл бесік күйкентай, Жұмыртқасын кім табар? /Күннің батуы, шығуы/ |
| Ақ сандығым ашылды, Ішінен дүрлер шашылды. /Күннің көзі/. | Ақ сандығым ашылды, Қызарып жалын шашылды. /Күн/ |
| Жабық астында жарты күлше. /Ай/ | Үй астында ақ тоқым. /Ай/ |
| Көлде жүрген ақ үйрек, Түнде бар да, күндіз жоқ. /Ай/ | Көп моншақ ішінде бір түйір қалам. /Ай/ |
| Керегенің басында кепкен бауыр, Кесіп алса таусылмас неткен бауыр?! /Ай/ | Айдаһар күндіз жатып, түнде шығар, Қаһарлы қалыбына әркім құмар, Болыпты туғаннан-ақ күнмен талас, Күнді көрсе айдаһардың жүзі солар. /Ай/ |
| Күндіз әйнегі сынады, Түнде орнында тұрады. /Ай/ | Кішкентай нан барша ғаламға жетеді. /Ай/ |
| Жабықта жарты нан. /Ай/ | Қонақтап күнде келер су бетіне, Пар келмес гауһар заты келбетіне. Сәулесі су жүзінде дірілдейді, Тамаша қарап тұрсаң суретіне. /Ай/ |
Қазақ тілінде аспан, күн, жұлдыз, ай туралы жұмбақтар
| Күндіз күннен таярмын, Түнде әлемге аянмын. /Ай/ | Кейде орта, кейде толы бір тегене, Көрінер кейде күндіз, кейде түнде, Бетіне ақ шағыдан перде тартқан, Балалар, ойлап қара, бұл немене? /Ай/ |
| Үй үстінде ұсақ тас. /Жұлдыз/ | Көп моншақ үй үстіне қойдым шашып, Қарасам толып жатыр көзін ашып. Үйіме сәулеленіп түссе жарық, Кетеді әлгі моншақ бәрі қашып. /Жұлдыз/ |
| Біреуде отряд көп сан жетпейді, Күндіз олар ешкімге көрінбейді. Мізбақпай ұзақ түнде күзетте боп, Тұруға бір орында ерінбейді. /Жұлдыз/ | Етегім толы сөк, Ерте тұрсам жоқ. /Жұлдыз/ |
| Тақиям толған сөк, Ерте тұрсам дым да жоқ. /Жұлдыз/ | Шым-шытыр, Шиедей қотыр. /Жұлдыз/ |
| Біз, біз, біз едік, Отыз арба қыз едік, Бір тақтайға жиналдық, Таң атқанда жоқ болдық. /Жұлдыз/ | Таң атқанша тары шаштым. /Жұлдыз/ |
| Бірталай тары шаштым там басына, Әуре болып толтыра алмай қамбасына, Қиыстырып өлеңмен жұмбақ қылдым, Ойлағандар мәнісін аңдасында. /Жұлдыз/ | Бір байдың мың қойы қоздайды екен, Біреуі біреуінен озбайды екен. Болғанмен алтын астау, күміс күндеу, Болғанша қиямет қайым тозбайды екен. /Жұлдыз/ |
| Атасы мен анасы, Миллионнан көп баласы. /Жұлдыз/ | Алтын бәкі, Күміс сәкі Қырық қысырақ, Бір сәуірік. /Күн, Шолпан, жұлдыз, ай/ |
| Бір емен, жеті терек, алты қайың, Бұтағы толып жатыр дайым, дайым, Ішінде шынар терек, үш қарағай, Өңгесін айта беріп не қылайын? /Шолпан, Жетіқарақшы, Үркер, Үш таразы/ | Туғанда алтау едім, Өле-өле жетеу болдым. /Үркер/ |
| Аспанда ұшып жүрген алты торғай, Өмірбақи жүреді жерге қонбай. /Үркер/ | Бар ма, жоқ па, анық білмейсің, О жоқ жерде өмір сүрмейсің. /Ауа/ |
| Бір нәрсе жер мен көктің арасында Көрінбейді өзі түгіл қарасы да, Білінбей жер үстінде жүрсе-дағы, Пайдалы адамзаттың баласына. /Ауа/ | Салмағың бар өлшесем, Көрінбейсің көзге сен. /Ауа/ |
