Загадки на казахском языке про сад, овощи, фрукты
| Ұстарамен алынбас, Ұйысып тұрған қалың шаш. /Егін/ | Қар астында қыстағаны, Жасыл бөрік тыстағаны. /Күздің егіні/ |
| Жасынан тәрбиелеп бала бақтым, Өсіріп ол баланы жұртқа жақтым. Күніне екі-үш рет көрмей тұрсам, Болмайды бұл дүниеде менің нақтым. /Егін, ішкен тамақ/ | Алтын аяқты, Алтын десем — азығы жоқ, Ол жоқ болса — алуы жоқ. Дүние толған адамның Баршасы да теп-тегіс, Біріне бірі қарауы жоқ. /Астық пен аштық/ |
| Желі басында бес бие, Бесеуі де жас бие. Құлындары құла ала, Құлақтары сары ала. /Масақ/ | Аласа терек, Алпыс бұтақ, Бұтақ сайын ұя, Ұя сайын жұмыртқа. /Масақ/ |
| Мысық мұртты, Өрмек басты. /Бидай/ | Ұзын мұртты сарылар, Қойнында наны бар. /Бидай/ |
| Екі жағы бүртік, Ортасы сызық. /Бидай/ | Аласа ғана бойы бар, Қойнына тыққан наны бар. /Бидай/ |
| Өзі қызық, Бауырында бар Жалғыз сызық, Бұған жұрттың бәрі де ынтық. /Бидай/ | Бек тұрған, Белін буып, Тек тұрған. /Бау бидай/ |
| Бір ағашта қырық бұтақ, Қырық бұтақта қырық ұя, Қырық ұяда қырық жұмыртқа, Қырық жұмыртқада қырық балапан. /Бидайдың масағы/ | Бойы бір қарыс, Сақалы екі қарыс. /Жүгері/ |
| Жерден шығар көгеріп, Беліне қылыш байланып. /Жүгері/ | Қол басындай ағашта Сансыз адам байлаулы, Санасаң саны бар, Аяғында жаны бар. /Жүгері/ |
| Мұнда тау, Онда тау, Ортасында көп шөп. /Пісте/ | Сары қызым көгенде тұрып семірген /Жалбылша/ |
| Көк лағым көгенде тұрып семірген. /Қарбыз/ | Соғым үшін сайлап қойдым, Бордақылап байлап қойдым. /Қарбыз/ |
| Бір шар бар кіріп шығар есігі жоқ, Су ішер, нан жемейді, тамағы тоқ. Ішінде көп балапан етер мекен, Ас қылып сойып жесең балдай екен. /Қарбыз/ | Құдая, құдіретіңнің панасынан, Таңым бар мен құдайдың бар күшіне, Анасы туады екен баласынан. /Қауын/ |
| Ұзын-ұзын әулие, Онан да ұзын әулие. Тораңғылдың түбінде, Теңкиіп жатқан әулие. /Асқабақ/ | Ояғы тау, бұяғы тау, Ортасында бұжыр тау. /Жаңғақ/ |
| Алма дерсің, түсіне қарап, Жүгері дерсің, ішіне қарап, Татсаң тәтті, бал шәрбәтті. /Анар/ | Үлкендігі алмадай, Сырты жанған қызыл от, Ішін жарып қарасаң- Майда, майда қызыл шоқ. /Анар/ |
| Өзі қызыл, өзі қызық, Ортасында бір сызық . /Шабдалы/ | Үстіне тігіп көк шатыр, Астында қызғылт дәу жатыр. /Қызылша/ |
| Үлпершекке қан құйып, Үріп талға байладым. /Бүлдірген/ | Ирек-ирек әкесі бар, Желбіреген шешесі бар, Тәттібике деген қызы бар. /Шие/ |
| Бұты, бұты ұзын, Бұтынан да қолы ұзын. /Жүзім/ | Қыста-мазар, Жазда-базар. /Жүзім/ |
| Азар, азар кетті, Әкесі мазар кетті, Баласы базар кетті. /Жүзім/ | Аспай піскен, Қайнамай түскен. /Жеміс/ |
| Отырған мекен етіп жапан дала, Бір талай мақұлыққа болған ана. Мезгілі жеткен шақта жүкті болып, Алты айда табады екен сансыз бала. /Алма ағашы/ | Түсі бар ақты, көкті, қызыл ала, Пайдасы адамзатқа тиген жаңа. Қойыпты ортасына қазық қағып, Сүйкімді көреді екен бала-шаға. /Алма ағашы/ |
| Әрі қызыл, әрі тәтті, Татқан жанды таңырқатты. /Алма/ | Гүлсіз миуа піседі, Көп жесең тіл жарады. Ай сияқты дөңгелек, Бұны кім табады? /Әнжір/ |
| Сырты қызыл, іші ақ, Ортасында бір таяқ. /Жиде/ | Сары қапта бір қап ұн, Ұн ішінде бір ұстұн. /Жиде/ |
| Болат жапырақ шешесі бар, Тәтті бике қызы бар, Тастай қатты баласы бар. /Жиде/ | Әңкүр-мәңкүр әкесі бар, Жайлы шыбық шешесі бар. Сұлу бикеш қызы бар, Арамзада ұлы бар. /Жиде тал/ |
Бақша, көкөністер, жемістер туралы қазақ тіліндегі жұмбақтар
| Жер астында темір қазық. /Сәбіз/ | Жер астында қызыл қыз отыр. /Сәбіз/ |
| Жер астында жез қазық, Жеуге болар ас қазық. /Сәбіз/ | Жаздай інге тығылып, Жатқан қызыл түлкіні Құйрығынан суырып, Әкелді әжем бір күні. /Сәбіз/ |
| Тоғыз қабат қызыл торқасында, Өседі екен ақ сүйрік ішінде. /Сарымсақ/ | Аласа ғана бойы бар, Тоғыз қабат тоны бар. /Сарымсақ/ |
| Қанттан ақ, бүйірі тоқ, Жерден алар керегі көп. Киетіні қызыл, жасыл көйлектер Ол не екен; кәне, достар, ойлап көр? /Пияз/ | Қалың киімді ұнатады, Шешіндірсең жылатады. /Пияз/ |
| Жер астында ақбоз ат, Терісі бар он қабат. Жалынан ұстап соярсың, Жей бастасаң жыларсың. /Пияз/ | Бар екен жер астында түйме басты, Мәнісін адам тауып айта алмасты. Өзінің кемеліне әбден келіп, Басына көріктей ғып ығыр шашты. /Жуа/ |
| Бір күмбездің ішінде мың күмбез. /Жуа/ | Формы бар домалақ, Көміп қойдым сығалап, Жақсы болса тұрмысы, Шығады екен қоғалап. Бес ай тамам біткенде, Қаптап алдым құмалақ. /Картоп/ |
| Аласа ғана бойы бар, Қабат-қабат тоны бар. /Капуста/ | Аласа талда алуан алма, Алқызыл болмай аузыңа салма. /Помидор/ |
| Шақырсаң өздігінен бара алмайды, Сұрасаң бірде жауап бере алмайды. Егер де отқа салсаң өліп кетер, Бір жерін кесіп алсаң қанамайды. /Ағаш/ | Қозғалмай бір орында қарап тұрар, Адамның қажетіне жарап тұрар. Қаншалық жәбір көрсе, сабыр етіп, Және де көбеймекке талап қылар. /Ағаш/ |
| Ұзын-ұзын ұзарады, Ағарады, бозарады. Өскен сайын басын иіп, Мұңаяды, қызарады. /Мәжнүн тал/ | Қалтырап жап-жалаңаш, Тұрғанда терек, қарағаш. Көк желегін жамылып, Құлпырар қыста қай ағаш. /Қарағай/ |
| Жазы, қысы өзгермес, Жаралған баста түрінен. Қанша аяз болса да, Айрылмайды гүлінен. /Қарағай/ | Тікен, тікен тік пісте, Қысы-жазы бір түсте. /Шырша/ |
| Кескінсіз, талдай, Миуасы балдай. /Тұт ағаш/ | Күннің нұрын сүйемін, Күнге басымды иемін. Моншағым жоқ мойнымда, Үлкен қалпақ киемін. /Күнбағыс/ |
| Бір сиырым ала бас, Жан-жағына қарамас. /Күнбағыс/ | Жиып қойсаң анасын, Жеуге болар шикідей, Бұл іске қайран қаласың. /Күнбағыс/ |
| Ол күнді күзетеді, Күн оны түзетеді. /Күнбағыс/ | Күннен көзін алмайды, Мойны бірақ талмайды. /Күнбағыс/ |
| Бір үйде бар мың қақпа, Бір қақпасы күн жақта. /Күнбағыс/ | Өзінің жаны жоқ, Айға, күнге қарайды. /Айқабақ/ |
| Бір ел бар су ішетін тамақ емес, Сөйлесіп бір-бірімен қылмас кеңес, Үстіне жаздыгүні киім киер, Қыстыгүн жалаңашы ештеңе емес. /Бақша/ | Көгеріп май алдында түрге келген, Күшімен адамзаттың өсіп-өнген. Тамыз бен қыркүйекте күні толып, Әлеумет пайдаланар алып жерден. /Бақша/ |
| Қырға кілем жайдым. /Қызғалдақ/ | Бес-бес біләлі, Білектері қыналы, Жасыл ала тон киіп, Жайнап шыққан біләлі. /Қызғалдақ/ |
| Айт десе жүгірмес, Су тисе сілкінбес. /Шөп/ | Шеңбер жасап өседі, Желмен бірге көшеді. /Қаңбақ/ |
| Онда барып ондай болдым, Мұнда келіп мұндай болдым, Белін буған қындай болдым. /Ши/ | Басына үлпілдетіп таққан шашақ, Бұралып тал шыбықтай тұрған жасап. /Қамыс/ |
| Қатар-қатар тұрғандар, Түлкі тымақ кигендер. /Қамыс/ | Тоғай толған жандар бар, Әр жандардың ішінде Бөлмелеп салған тамдар бар. /Қамыс/ |
| Бір нәрсе ұзын бойлы сәлдесі бар, Қойнында құшақтаған баласы бар. Айтайын мұның жайын сұрасаңыз, Аққұба ұйықтап жатқан анасы бар. /Қамыс/ | Өзі ұзын жіңішке, Бұтағы жоқ. /Қамыс/ |
| Өзі өте жіңішке, Ішінен рулы ел көшіп өтеді. /Қамыс/ | Тасқа шығар көк, Бірақ тамыры жоқ. /Қына/ |
| Ұзын терек, Іші кеуек. /Қамыс/ | Ақ сәлделі молдалар Ертелі-кеш аллалар. /Қамыс/ |
| Буын-буын, буыншақ, Түйін-түйін, түйіншек. Қырық қыздың шешесі, Әлі көрсем келіншек. /Қамыс/ | Айтайын мен бір жұмбақ қыл тамаша, Тыңдама жұмбағымды ұнамаса. Ішінде сүйектері бақша-бақша, Басында бар шағасы оннан аса. /Кеурек/ |
| Сырты бүтін, Іші түтін. /Саңырауқұлақ/ | Аяғынан қаз тұрған, Қалпағы бар антұрған. /Саңырауқұлақ/ |
| Бір кезде қыз келіншек болған мырза, Өзінің көркемдігіне болып ырза. Бір аздан соң түрін көрсең, Қалады бөлек-бөлек болып сайда. /Өсімдіктің өсуі мен қурауы/ | Мұз астында қыстайды, Жасыл тонын тыстайды. /Гүл шешек/ |
